Ken je dat, dat je steeds weer tegen bepaalde patronen aanloopt? Je neemt je voor om dingen anders te doen, maar zodra de kans er is lukt het niet. Of je komt in bepaalde situaties steeds hetzelfde gevoel tegen. Je weet dat dit gevoel er niet hoeft zijn, je weet zelfs dat het gevoel ‘oud’ is, maar je reageert toch zo. Je baalt ervan, je neemt je voor het anders te doen, maar je komt er steeds weer in terecht.
Je ervaart bijvoorbeeld een bepaalde angst. Je praat met jezelf, maar je blijft angstig en de angst verlamt je. Een ander voorbeeld: je reageert heel sterk op kritiek. Je weet dat het verstandig is om bij kritiek rustig te blijven en het bij de ander te laten. Maar wat je je ook voorneemt, het lukt niet. Of je verlamt wanneer je druk voelt. Ik heb dat bijvoorbeeld wanneer ik gitaar moet spelen voor publiek. Ik weet dat ik het kan. Ik zeg dat ook tegen mezelf. Tijdens het oefenen gaat het perfect, maar op het moment suprême is het net alsof er een waas ontstaat. Mijn vingers voelen als klei, ik hoor elke fout en het lijkt alsof niets meer lukt. En weet je, hoe hard ik ook met mezelf praat, het heeft geen effect.
Vier weken geleden volgden mijn collega Annemieke en ik de basistraining Brainspotting. Tijdens deze training begon ik zoveel beter te begrijpen wat er op zulke momenten met mijzelf en anderen gebeurt. Brainspotting is een vrij nieuwe vorm van (trauma)behandeling, die elementen uit het meer bekende EMDR combineert met elementen van mindfulness en het focussen op wat er in je lichaam gebeurt. Ik heb trauma bewust tussen haakjes gezet, omdat het ook werkt bij allerlei andere blokkades die je op het eerste gezicht misschien niet direct aan trauma’s kunt verbinden.
Via een collega kwam ik in aanraking met Brainspotting. En toen ik tegen trauma-delen van mijzelf aanliep, wilde ik Brainspotting wel eens proberen. Mijn eerste ervaringen waren erg positief! De therapeut vroeg mij waar ik aan wilde werken. Ik vertelde kort over een ervaring met lijfstraffen tijdens mijn middelbareschooltijd in Zuid-Afrika. Zij vroeg mij of ik de spanning van toen ook nu nog in mijn lichaam kon voelen, kon oproepen. Dat kon ik. Alleen al door aan die situatie te denken, voelde ik mijn maag samentrekken en een misselijk gevoel ontstaan.
Ik kreeg daarna een koptelefoon met biolaterale muziek op mijn hoofd, waarna de therapeut met een pointer (een aanwijsstok met, zoals ik het sindsdien noem, een oranje hoedje) op zoek ging naar oogposities waar het gevoel voor mij het sterkst was. En écht waar, op bepaalde punten voelde het gevoel in mijn lichaam veel sterker. De uitspraak van David Grand, de ontdekker van Brainspotting is dan ook: “Waar je heen kijkt, bepaalt hoe je je voelt”.
Ik werd uitgenodigd bij mijn gevoel in mijn lichaam te blijven en ondertussen naar de pointer te kijken. Het effect was dat ik merkte dat op een onbewust niveau mijn systeem aan het verwerken ging. Mijn lichaam reageerde in golfbewegingen, en allerlei oude beelden van dreiging kwamen voorbij. Ik realiseerde me opeens hoe bang ik vroeger was en dat de gevoelens die ik nu had er toen ook waren, maar nooit ruimte kregen. Nu kregen ze wél ruimte en kregen mijn brein en lichaam de kans de ervaringen af te maken. Het gekke is dat ik daarna naar huis ging, wetende dat er iets goeds en belangrijks gebeurd was, terwijl ik het verstandelijk niet kon verklaren.
Dit wilde ik zelf ook graag leren. Dus zat ik enkele maanden later samen met mijn collega in de training. Daar groeide mijn inzicht in het brein, de combinatie brein en lichaam, en in de werking van trauma. Trauma en traumatische ervaringen worden opgeslagen in dat deel van het brein waar taal geen invloed heeft. Dat is een wat technisch verhaal, maar ons brein bestaat uit verschillende delen. Het heeft een deel waarmee we denken, maar ook een deel waarmee we emoties regelen en een deel waarmee we lichaamsfuncties regelen. En wat blijkt: een heel deel van ons brein reageert niet op taal. Daarom helpt het meestal ook niet wanneer we tegen een bang kind zeggen dat het niet bang hoeft te zijn.
Het deel van de hersenen dat bang is, reageert niet op die woorden. Het reageert op veiligheid, aanwezigheid en een kalm brein van de ander. Eigenlijk wist ik dat al uit ervaring, maar nu werd het me nog duidelijker. Daarom heeft het geen effect wanneer ik, tijdens spanning voor een optreden voor publiek, tegen mijzelf zeg dat er niets aan de hand is. Het denkende deel van mijn brein weet dat wel, maar het brein-gedeelte dat voor de angstreactie verantwoordelijk is, kan niks met die woorden.
Tijdens de training leerde ik dat door trauma het brein bepaalde situaties niet meer weet te reguleren. Praattherapie werkt dan niet meer. Het bijzondere is, dat je door Brainspotting wél toegang krijgt tot dit gedeelte van het brein. De oogposities die met de pointer gezocht worden, zijn verbonden met die gebieden in het brein waar het trauma zit. En door de ogen gefixeerd te houden op dat punt – en ondertussen gefocust te zijn op wat er in het lichaam gebeurt – krijgt het brein de kans oude, onverwerkte zaken te verwerken.
Starend naar het oranje hoedje op de pointer van mijn therapeut, stond ik opeens weer in de klas. We hadden drie minuten gekregen om het technieklokaal keurig netjes op te ruimen. En ik had mijn best gedaan, maar veel klasgenoten hadden niets gedaan. Dus de opdracht – het lokaal moet in drie minuten netjes zijn – was niet gelukt. De leraar haalde een stevig stuk hout vanachter zijn bureau vandaan en blafte dat we in een rij moesten gaan staan. Ik wist wat er ging komen… een pak slaag.
Ik voelde opnieuw de angst, de misselijkheid en de tranen die ik toen niet durfde laten lopen. Mijn lichaam reageerde heftig, maar de golf zakte ook weer af. Na de sessie realiseerde ik mij, dat ik me jaren onveilig heb gevoeld. Altijd maar screenend op het gevaar van straf. Want zelfs als je nóg zo je best deed, kon je slaag krijgen. In de dagen na de sessie merkte ik dat ik dit gevoel van angst en onveiligheid meer kon loslaten. Alsof de lading van de ervaring afgehaald was.
De afgelopen maanden heb ik meerdere sessies gehad, en waar praten me niet verder bracht, bracht Brainspotting wél meer rust. Omdat ik de kracht en werkzaamheid van Brainspotting aan den lijve heb ervaren, heb ik besloten Brainspotting aan te gaan bieden vanuit Relatie-Herstel. Wil je weten of het wat voor jou is? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.
